هم سنجه ناپذیری در اندیشة توماس کوون

Authors

سعید طبی ممتاز

abstract

یکی از مناقشه برانگیزترین موضوعات در فلسفة علم توماس کوون، مفهوم هم سنجه ناپذیری است. مفهومی که کوون ابتدا برای مقایسه میان نظریه های جانشین به کار گرفت. هنگامی که کوون این مفهوم را توسعه بخشید افراد زیادی دیدگاه او را به چالش کشیدند و از این رو کوون بر آن شد تا دیدگاه خویش را اصلاح کند، به گونه ای که از زمان طرح این مفهوم تا آخرین روایت کوون از آن، می توان دو موضع را در اندیشة او یافت که با موضعی انتقالی از یک دیگر جدا می شوند. در روایت اولیه، مفهوم هم سنجه ناپذیری با مفهوم پارادایم و انتقال انقلابی میان آن ها مرتبط است. به دلیل این که هریک از پارادایم ها روش ها و الگوی مسائل متفاوتی دارند نمی توان میان آن ها مقایسه و داوری کرد؛ منتقدان چنین دیدگاهی را ناعقلانی یافتند. زیرا اگر هیچ معیاری فراپارادایمی وجود نداشته باشد چگونه می توانیم نظریه ای را عقلانی بدانیم. کوون با اصلاح دیدگاه خویش در موضع انتقالی تلاش می کند که هم سنجه ناپذیری را با تعین ناپذیری ترجمه مرتبط سازد، اما با وجود برخی مشکلات، از این موضع نیز گذر می کند و روایت متأخر خویش را مطرح می سازد؛ او در موضع متأخر مدعی می شود که به دلیل این که نظریه ها ساختارهای متفاوتی را برای رده بندی گونه های طبیعی به خدمت می گیرند، نمی توان واژگان نظریه ها را به طور کامل به یک دیگر ترجمه کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هم سنجه ناپذیری در اندیشه توماس کوون

یکی از مناقشه برانگیزترین موضوعات در فلسفه علم توماس کوون، مفهوم هم سنجه ناپذیری است. مفهومی که کوون ابتدا برای مقایسه میان نظریه های جانشین به کار گرفت. هنگامی که کوون این مفهوم را توسعه بخشید افراد زیادی دیدگاه او را به چالش کشیدند و از این رو کوون بر آن شد تا دیدگاه خویش را اصلاح کند، به گونه ای که از زمان طرح این مفهوم تا آخرین روایت کوون از آن، می توان دو موضع را در اندیشه او یافت که با مو...

full text

هم‌سنجه‌ناپذیری در اندیشة توماس کوون

یکی از مناقشه‌‌برانگیزترین موضوعات در فلسفة علم توماس کوون، مفهوم هم‌سنجه‌ناپذیری است. مفهومی که کوون ابتدا برای مقایسه میان نظریه‌های جانشین به کار گرفت. هنگامی که کوون این مفهوم را توسعه بخشید افراد زیادی دیدگاه او را به چالش کشیدند و از این رو کوون بر آن شد تا دیدگاه خویش را اصلاح کند، به گونه‌ای که از زمان طرح این مفهوم تا آخرین روایت کوون از آن، می‌توان دو موضع را در اندیشة او یافت که با م...

full text

اصالت فلسفة علم کوون

  چکیده تامس کوون در 1962 نظریه­ای اصیل در فلسفة علم ابراز داشت. اما صاحب نظرانی ادعا کرده‌اند که هیدگر آنچه را کوون «پارادایم»، «علم متعارف» و «انقلاب علمی» می­نامید، پیشتر گفته بود. مته­متیکال بودن علم جدید، نیاز به جهانهای تفسیری و افق دانایی، مبانی ادعاهای قول هیدگر به پارادایم هستند. افکندن طرح جامع، مبنای اصلی قول او به علم متعارف است.  مقاومت ناهنجاریها و بازنگری ریشه­ای در مفاهیم بنیادی...

full text

تحلیل شبکه هم نویسندگی پژوهشگران شیمی ایران با استفاده از سنجه-های مرکزیت

هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت سنجه مرکزیت شبکه اجتماعی هم‌نویسندگی موجود در بین مجلات شیمی ایران نمایه شده در پایگاه تامسون رویترز است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل شبکه­ای صورت گرفته است. جامعه پژوهش حاضر کلیه نویسندگانی ایرانی است که در 3 مجله ایرانی حوزه شیمی حداقل یک مدرک منتشر نموده‌اند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تحلیل نشان داد که بین سنجه­های مرکزیت رتبه، بین...

full text

معمایِ کارلتون کوون: انسان‌شناس، باستان‌شناس، یا مامور CIA؟ (نقدِ روش‌شناسی و آثار کارلتون استیونز کوون در باستان‌شناسی پارینه‌سنگی ایران)

کارلتون استیونز کوون از شناخته­شده­ترین چهره­های باستان­شناسیِ پیش از تاریخ ایران است که در حوالی 70 سال پیش به­انجام نخستین پژوهش­هایِ سازمان­یافته در باستان­شناسی ایران همت گماشت. برای سالیان متمادی، باستان­شناسان ایرانی آثار کوون را مطالعه و اساتید در کلاس درس خود، آنها را تدریس کرده­اند. اکنون و پس از گذشت هفت دهه، لزوم بازبینی کارهای کوون بیش از پیش احساس می­گردد. در این نوشتار این بازبینی ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
غرب شناسی بنیادی

Publisher: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی

ISSN 2383-0581

volume 4

issue 2 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023